Z roku na rok wzrasta w naszym kraju liczba osób w wieku emerytalnym, które dorabiają do uzyskanych już świadczeń. Najczęściej wynika to z faktu, iż przyznane im emerytury nie wystarczają w pełni na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Emeryci decydują się więc na podjęcie dodatkowego zatrudnienia.
Biorąc pod uwagę stosunkowo niską wysokość świadczeń oraz dużą inflację dorabianie staje się niekiedy wręcz koniecznością. Trudno bowiem w dzisiejszych czasach związać emerytom przysłowiowy koniec z końcem. Szczególnie w przypadku, gdy są oni np. osobami samotnymi, a stan ich zdrowia wymaga dodatkowych nakładów finansowych na lekarstwa. Sytuacja zmusza więc ich do działania i chwytają się różnych zajęć, ponieważ każdy dodatkowy dochód bardzo się przyda.
Emerytura a podjęcie dodatkowej pracy
Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2022 r., Dz. U. z 2022 r.poz. 504, 1504, 2461), każdy emeryt ma prawo dorobić do swojego świadczenia. Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat) mogą bez ograniczeń dorabiać do domowego budżetu. Również emeryci, którzy nie osiągnęli tego wieku i przebywają np. na emeryturach pomostowych mogą także dorabiać. W ich przypadku obowiązuje jednak limit dorabiania dlatego też muszą uważać na progi dochodowe. Mogą one spowodować zmniejszenie lub zawieszenie otrzymywanego świadczenia.
Progi dochodowe dla dorabiających emerytów
Jak już wcześniej wspominaliśmy, emeryci po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego mogą pracować bez ograniczeń. Natomiast limity osiąganych przychodów dotyczą wyłącznie emerytów pobierających wcześniejsze świadczenia, np. emeryturę pomostową. Ww. limity Zakład Ubezpieczeń Społecznych aktualizuje na początku każdego kwartału, a ich wysokość uzależniona jest od wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poszczególnych kwartałach.
Jeżeli przychód emeryta lub rencisty wynosi ponad 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie więcej niż 130% Zakład Ubezpieczeń Społecznych zmniejsza mu odpowiednio świadczenie. Natomiast w przypadku gdy przychód przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia, to świadczenie podlega wówczas zawieszeniu. Powyższe zasady stosuje się do przychodów z działalności, od której obowiązkowe są składki na ubezpieczenia społeczne.
Aktualne progi dochodowe od 1 marca 2023 r.
Monitor Polski opublikował Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 lutego 2023 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70% i 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2022 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent.
Zgodnie z ww. Komunikatem od 1 marca 2023 r. kwota przychodu odpowiadająca:
- 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2022 r. wynosi 4.713,50 zł;
- 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za IV kwartał 2022 r. wynosi 8.753,60 zł.
Kto może dorabiać na emeryturze bez ograniczeń
Bez ograniczeń do emerytury mogą dorabiać osoby które:
- ukończyły powszechny wiek emerytalny, tj. kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat,
- mają prawo do emerytury częściowej,
- mają prawo do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub do renty rodzinnej po takim inwalidzie,
- mają prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.
Jakie zarobki spowodują zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia
O tym, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokona zmniejszenie świadczenia lub zawieszenie emerytury decyduje Twój przychód z działalności, od której są odprowadzane obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne.
Dotyczy to przychodów z:
- pracy na podstawie stosunku pracy,
- pracy na podstawie umowy zlecenia lub współpracy przy tej umowie,
- pracy na podstawie umowy agencyjnej lub współpracy przy tej umowie,
- pracy na podstawie umowy o świadczenie usług (innej niż umowa zlecenia lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub ze współpracy przy tej umowie,
- pracy wykonywanej na podstawie:
- umowy-zlecenia,
- umowy agencyjnej,
- innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu,
- umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawrzesz z pracodawcą, z którym pozostajesz w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) wykonujesz pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostajesz w stosunku pracy,
- pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
- pracy nakładczej,
- pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- odpłatnej pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- stypendium sportowego,
- sprawowania mandatu posła i posła do Parlamentu Europejskiego oraz senatora,
- wynagrodzenia za pełnienie funkcji członka rady nadzorczej,
- służby w tzw. służbach mundurowych (Policja, Straż Pożarna itd.),
- działalności wykonywanej za granicą,
- zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych,
- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy,
- świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego,
- zasiłku wyrównawczego oraz dodatku wyrównawczego.
Do zawieszenia lub zmniejszenia świadczenia dojdzie również, gdy:
- osiągasz przychód z dodatkowej pracy i jesteś wyłączony z obowiązku ubezpieczeń społecznych, ponieważ pobierasz emeryturę lub rentę;
- wykonujesz dodatkową pracę, od której nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, bo opłacasz już składki na te ubezpieczenia z innego tytułu.
Źródło informacji: https://www.zus.info.pl/zawieszenie-emerytury/
Jakie przychody nie mają wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytalnych
Przychody uzyskiwane z tytułu wykonywania pracy zarobkowej nieobjętej obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi nie mają wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń emerytalnych. Takimi przychodami mogą być w szczególności przychody osiągnięte z tytułu:
- wykonywania umowy o dzieło zawartej z osobą niebędącą jednocześnie pracodawcą emeryta lub rencisty,
- wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo współpracy z osobą wykonującą takie umowy, przez ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta – do ukończenia 26 roku życia,
- darowizny,
- zapomogi,
- wynajmu lub dzierżawy nieruchomości albo lokali, chyba że wynajem lub dzierżawa stanowią przedmiot działalności gospodarczej,
- działalności artystycznej lub twórczej.
Czy będąc na emeryturze mogę prowadzić własną działalność?
Ustawa z dnia 8 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j.-Dz. U. z 2023, poz. 221) umożliwiła prowadzenia własnej działalności bez obowiązku jej rejestracji. Jest to tzw. działalność nierejestrowana. Z tytułu prowadzenia takiej działalności nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS, zarówno społecznych jak i zdrowotnych. Ponadto działalność ta nie podlega żadnej rejestracji oraz nie trzeba składać żadnych deklaracji ZUS.
Zgodnie z art. 5 ust.1. niniejszej ustawy „Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia
10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz.
2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności
gospodarczej”. W 2023 r., w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca, Twoje dochody w każdym z tych miesięcy nie mogą przekroczyć 1.745 zł.
Natomiast w przypadku jeżeli przychód z ww. działalności przekroczy w danym miesiącu wysokość określoną w art.5 ust.1, to wówczas jest to już działalność gospodarcza, która wymaga wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w art. 5 ust. 1. ww. ustawy.
Więcej szczegółów na ten temat znajdziesz w ustawie Prawo przedsiębiorców
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000646/U/D20180646Lj.pdf
Przeczytaj też nasze artykuły o działalności nierejestrowanej:
Nierejestrowana działalność gospodarcza | Kto może z niej korzystać?
Nierejestrowana działalność gospodarcza | Jak wystawić fakturę?
Praca na emeryturze
Sytuacja ekonomiczna emerytów w naszym kraju nie należy do najlepszych, dlatego też coraz więcej osób decyduje się na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Trzeba podkreślić, że istnieje spora grupa emerytów, którzy pomimo osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego jest w dalszym ciągu w pełni sił witalnych. To właśnie oni decydują się na kontynuację aktywności zawodowej.
W niniejszym artykule przedstawiliśmy wiele przydatnych informacji, które zaciekawią dorabiających emerytów. Należy pamiętać też o tym, że emeryci są zawsze mile widziani przez potencjalnych pracodawców. To grupa doświadczonych pracowników, którzy odchowali już dzieci, są ambitni i skoncentrowani na pracy. Nie oczekują również awansów. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż pracodawca zatrudniający emeryta może liczyć na szereg ulg. Praca na emeryturze jest również opłacalna dla samych seniorów. W wielu przypadkach taki pracownik oprócz wynagrodzenia za pracę uzyskuje również emeryturę w pełnej jej wysokości. W związku z tym, że finanse to ważna rzecz, szczególnie jak jesteś na emeryturze, dlatego też, przed podjęciem dodatkowej pracy, zapoznaj się z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Przykro by było, gdyby Twoje dodatkowe zarobki spowodowały zmniejszenie świadczenia lub zawieszenie emerytury.
